İdari yapı

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti (NÖC)'nin statüsü 12 Kasım 1995 tarihinde halk oylaması ile kabul edilen Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası'nın 9. Bölümünde düzenlenmiştir. Buna göre; NÖC içişlerinde özerk, savunma ve dış politikasında ise Azerbaycan'a bağımlı bir statüye sahiptir. Yasama organı 45 üyeli Ali Meclis'ten, yürütme organı ise Bakanlar Kurulu'ndan oluşan Nahçıvan'da yargı görevi bağımsız mahkemelerce ifa edilmektedir.

NÖC, Türkiye'nin de taraf olduğu 1921 Moskova ve Kars Antlaşmaları uyarınca Özerk Statüsü devam etmek kaydıyla Azerbaycan'a bırakılmıştır. Bu çerçevede, Türkiye de NÖC'ün statüsünün devamında dolaylı olarak bir güvence unsuru haline gelmiştir. Türkiye'ninorta ve uzun vadeli stratejisinde çok önemli bir yere sahip olan NÖC ile Azerbaycan arasında fiziki bir bağlantı bulunmamaktadır.

 

Nüfus

NÖC, tarihî Nahçıvan Hanlığı gibi, kendisine başkentlik yapan Nahçıvan şehrinin adı ile anılmaktadır. Şehir bugün yaklaşık 85.000 nüfusa sahip olup, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin toplam nüfusu ise 370 bin civarındadır.

NÖC, Nahçıvan şehri ile buna bağlı 7 ilçeden oluşmaktadır (Şerur:10.700 kişi, Sederek:12.000, Babek:65.300, Şahbuz:20.300, Culfa:35.900 Kengerli: 10.000 ve Ordubat:40.600 kişi). Son yıllarda yaşanan göç hareketleri neticesinde Nahçıvan'ın nüfusunda azalma olduğu gözlenmektedir.

 

Coğrafya

NÖC, yaklaşık 5.500 km² yüzölçümüne sahiptir. Arazi yapısı dağlık bir nitelik gösteren Nahçıvan'da ovaların toplam araziye oranı % 20, ormanların oranı ise % 2 civarındadır.

Azerbaycan'a bağlı olmakla birlikte, bu ülkeyle fiziki bağlantısı olmayan NÖC, Türk Cumhuriyetleri arasında Türkiye ile fiziki bağlantısı bulunan tek toprak parçasıdır. Türkiye ile Nahçıvan arasında 13 km.lik bir sınır bulunmaktadır. Nahçıvan şehir merkezi ile Türkiye'nin Iğdır ili arasındaki uzaklık 160 km olup, iki şehir karayolu ile birbirlerine bağlanmıştır. İki ülke arasındaki ulaşım ve ticari ilişkiler Dilucu Kapısı'ndan gerçekleştirilmektedir.

 

Eğitim-öğretim

Nüfusunun % 28'i şehir merkezlerinde yaşayan Nahçıvan'da 228 ilk ve orta öğretim okulu, 5 meslek lisesi ve 2 üniversite bulunmaktadır. 1999 yılı itibariyle toplam öğrenci sayısı 80.000 olarak tespit edilmiştir. Nahçıvan'da 235 Türk, Türkiye'de ise 200 Nahçıvanlı yükseköğrenim öğrencisi bulunmaktadır